Cytaty - Erich Fromm

Każdy, kto wierzy, że kogoś kocha, ale jednocześnie nie kocha życia, może pożądać swego ukochanego, pragnąć go, przywiązać się doń – ale nie jest to miłość.

Człowiek lubi wierzyć, że kocha, ale analiza jego psychiki odsłania stan zupełnie różny od tego co omawiam tu jako miłość.

Jeśli cnotą jest kochać bliźniego jako istotę ludzką, to dlaczego nie wolno mi kochać również siebie? Zasada, która proklamuje miłość do człowieka, ale zakazuje miłości do samego siebie, wyklucza mnie spośród ogółu istot ludzkich. Wszelako najgłębszym doświadczeniem ludzkiej egzystencji jest to doświadczenie, w którym mam wgląd na samego siebie. Solidarność z innymi jest tylko wtedy solidarnością, gdy nie wyłącza mojej osoby. Doktryna, która głosi takie wykluczenie, już samym tym dowodzi, że jest obiektywnie nieuczciwa.

Wśród cech, które niewątpliwie składają się na charakter genialny, znajduje się niezależność psychiczna i intelektualna, której znaczenia społecznego nie ma potrzeby podkreślać. Z drugiej strony, tłumienie seksualizmu genitalnego prowadzi do rozwinięcia się czy nasilenia takich tendencji instynktownych, jak tendencje analne, tendencje sadystyczne czy tendencje homoseksualne, które w decydującym stopniu stanowią o popędowych podstawach dzisiejszego społeczeństwa.

Miłość, troska, odpowiedzialność za innych są dziełem matki; miłość macierzyńska jest ziarnem, z którego wyrasta wszelka miłość i wszelki altruizm.

Wszelka dominacja jednej części ludzkości, jednej klasy społecznej, jednej grupy narodowej czy jednej płci nad inną rodzi bunt, złość, nienawiść i żądzę zemsty uciskanych i wyzyskiwanych, lęk zaś i niepewność u uciskających i wyzyskujących.

Co się dzieje, gdy wierzymy, że widzimy osobę? Przede wszystkim widzimy rzeczy marginalne. Kolor skóry, sposób, w jaki jest ubrana, jej klasę społeczną i wykształcenie, to, czy jest przyjazna czy nieprzyjazna, użyteczna czy nieużyteczna. To, co chcemy wiedzieć w pierwszej kolejności, to jej imię. Imię pozwala nam ją sklasyfikować tak jak klasyfikujemy kwiat, mówiąc, że jest to róża. Sposób, w jaki ją postrzegamy, nie różni się zbytnio od sposobu, w jaki ona sama siebie postrzega. Jeśli zapytamy ją, kim jest, jej pierwszą odpowiedzią będzie powiedzenie nam, że nazywa się Jones, a jeśli pokażemy, że nie czujemy się jeszcze w pełni poinformowani o niej, doda, że jest żonatym mężczyzną, ojcem dwójki dzieci i lekarzem. Każdy, kto nawet wtedy nie czuje, że [...]

Ponieważ wszyscy jesteśmy jednością, możemy kochać w duchu miłości braterskiej każdego w taki sam sposób. Ale skoro równocześnie wszyscy różnimy się od siebie, miłość erotyczna wymaga pewnych swoistych, zupełnie indywidualnych czynników; mogą się one wytworzyć między pewnymi ludźmi, ale nie między wszystkimi.

Wszyscy jesteśmy częścią Jedności; jesteśmy jednością. Jeśli tak jest, nie powinno stanowić żadnej różnicy, kogo kochamy.