Życie między Mieć i Być

Co się dzieje, gdy wierzymy, że widzimy osobę? Przede wszystkim widzimy rzeczy marginalne. Kolor skóry, sposób, w jaki jest ubrana, jej klasę społeczną i wykształcenie, to, czy jest przyjazna czy nieprzyjazna, użyteczna czy nieużyteczna. To, co chcemy wiedzieć w pierwszej kolejności, to jej imię. Imię pozwala nam ją sklasyfikować tak jak klasyfikujemy kwiat, mówiąc, że jest to róża. Sposób, w jaki ją postrzegamy, nie różni się zbytnio od sposobu, w jaki ona sama siebie postrzega. Jeśli zapytamy ją, kim jest, jej pierwszą odpowiedzią będzie powiedzenie nam, że nazywa się Jones, a jeśli pokażemy, że nie czujemy się jeszcze w pełni poinformowani o niej, doda, że jest żonatym mężczyzną, ojcem dwójki dzieci i lekarzem. Każdy, kto nawet wtedy nie czuje, że [...]

„Aktywność” i „bierność” mogą mieć dwa zupełnie różne znaczenia. Wyalienowana aktywność, w sensie zwykłej zajętości, jest w rzeczywistości „pasywnością” w sensie produktywności; podczas gdy pasywność, w sensie braku zajętości, może być aktywnością nie wyalienowaną. Trudno to dziś zrozumieć, ponieważ większość aktywności to wyalienowana „pasywność”, podczas gdy produktywna pasywność jest rzadko doświadczana.

W aktywności bez wyalienowania doświadczam siebie jako podmiotu mojej aktywności. Aktywność bez wyobcowania jest procesem rodzenia czegoś, wytwarzania czegoś i pozostawania związanym z tym, co wytwarzam. Oznacza to również, że moja aktywność jest manifestacją moich mocy, że ja i moja aktywność oraz rezultat mojej aktywności są jednym. Nazywam tę niewyalinowaną aktywność aktywnością produktywną.

Produktywny w tym znaczeniu nie odnosi się do zdolności tworzenia czegoś nowego lub oryginalnego, tak jak artysta lub naukowiec może być kreatywny. Nie odnosi się też do produktu mojej działalności, ale do jego jakości. Z drugiej strony, proces zachodzący w osobach, które są dogłębnie siebie świadome, lub które naprawdę „widzą” drzewo, a nie tylko na nie patrzą, lub które czytają wiersz i doświadczają w sobie uczuć, które poeta wyraził słowami – ten proces może być bardzo produktywny, chociaż nic nie jest „produkowane”. Produktywna aktywność oznacza stan wewnętrznej aktywności; niekoniecznie ma związek z tworzeniem dzieł sztuki, nauki lub czegoś „użytecznego”. Produktywność jest cechą charakteru, do której zdolne są wszystkie istoty ludzkie, o ile nie są one emocjonalnie okaleczone. Osoby produktywne ożywiają wszystko, czego dotkną. Rodzą własne zdolności i ożywiają inne osoby i rzeczy.

Aktywność we współczesnym sensie odnosi się jedynie do zachowania, a nie do osoby, która za tym zachowaniem stoi. nie ma znaczenia, czy ludzie są aktywni, ponieważ są napędzani przez siłę zewnętrzną, jak niewolnik, czy przez wewnętrzny przymus, jak osoba napędzana lękiem. nie ma znaczenia, czy są zainteresowani swoją pracą, jak stolarz lub pisarz, naukowiec lub ogrodnik, czy też nie mają wewnętrznej relacji i satysfakcji z tego, co robią, jak pracownik linii montażowej lub urzędnik pocztowy.

Współczesne rozumienie aktywności nie czyni rozróżnienia między aktywnością a zwykłym zajęciem. Istnieje jednak fundamentalna różnica między nimi, która odpowiada terminom „wyalienowany” i „niewyalienowany” w odniesieniu do działań. W wyalienowanej aktywności nie doświadczam siebie jako działającego podmiotu mojej aktywności; raczej doświadczam wyniku mojej aktywności – i to jako czegoś „tam”, oddzielonego ode mnie i stojącego ponad mną i przeciwko mnie. W wyalienowanej aktywności tak naprawdę nie działam; działają na mnie zewnętrzne lub wewnętrzne siły. Zostałem oddzielony od rezultatu mojej aktywności. Najlepszym obserwowalnym przypadkiem wyalienowanej aktywności w dziedzinie psychopatologii są osoby kompulsywno-obsesyjne. Zmuszone wewnętrznym impulsem do zrobienia czegoś wbrew własnej woli - np. liczenia kroków, powtarzania pewnych fraz, wykonywania pewnych prywatnych rytuałów – mogą być niezwykle aktywne w dążeniu do tego celu; ale jak wykazały badania psychoanalityczne, są one napędzane wewnętrzną siłą, której nie są świadome.