Zeszyt Surowe, Helisa

Po spokojnej nocy przebudziłem się z uczuciem, że postawiono mi jakieś pytanie, na które usiłowałem na próżno we śnie odpowiedzieć, pytanie: co? jak? kiedy? gdzie? Lecz oto budził się świt w Naturze, w której bytują wszelkie stworzenia, ona zaś zaglądała w moje szerokie okna z pogodnym i zadowolonym obliczem i na jej ustach nie błądziło pytanie. Przebudzenie dało mi zatem pełną odpowiedź, a była nią Natura i światło dnia. Pokrywający ziemię głęboki śnieg poznaczony młodymi sosenkami oraz stok wzgórka, na którym stoi mój dom, zdawały się mówić: "Naprzód!" Natura nie zadaje pytań ani nie udziela odpowiedzi na te, które my, śmiertelnicy, stawiamy.

Leżeć w hamaku, pić kawę albo wino i czytać książki od rana do nocy...

Niech świat pędzi ku samozagładzie beze mnie.

Ani jednego zbędnego ruchu, odbicia pozbawione ego, żadnych popisów, sztuczek, przesadnych wygięć nadgarstka. Raz po raz, jeden forhend wtapia się w drugi, pętla, wrażenie jest hipnotyzujące, takie ma być. W tle, gdyby podkręcić głośność, powtarzane są w kółko słowa: "Nie Myśleć Tylko Widzieć, Nie Widzieć Tylko Dać Się Nieść". Należy zniknąć w pętli i przenieść tę znikomość na całą grę.

Bogdan de Barbaro: Zdarza się, że przychodzi do mnie pacjentka, która płacze, gdy myśli o tym, co dzieje się na świecie. No i teraz kto jest normalny: ona, że widzi tragedię tego świata i płacze, czy ja, odporny na te tragedie i niepłaczący z tego powodu? Przecież tyle dzieje się strasznych rzeczy. Czy mamy być na nie nieczuli? Osobiście nie chciałbym, żeby mnie świadomość, ile jest zła na świecie, osłabiała tak, żebym myślał, że na nic nie mam wpływu. I że wszystko to „marność nad marnościami”. A z drugiej strony chciałbym uniknąć fantazji, że mogę zlikwidować wszelkie zło. Ta pacjentka zostawia też we mnie pytanie, czy powinienem ją z tej nadmiernej – i czy rzeczywiście nadmiernej-wrażliwości leczyć. Możliwe, że dla jej rozwoju, ale także dla ilości dobra, które mogłaby zdziałać, gdyby poczuła się bardziej sprawcza, byłoby lepiej, gdyby...

Agnieszka Jucewicz: ... jej trochę tę empatię stępić?

Bogdan de Barbaro: Może raczej przekuć ją we współczucie właśnie. Tak, żeby mogła nie tylko czuć, ale także myśleć o tym, co czuje, a dzięki temu – funkcjonować.

Rozmowa o WSPÓŁCZUCIU

Prawda nie jest ani wesoła, ani smutna, ale mnie wydaje się zawsze smutnawa, ponieważ jej nie wymyśliłem. Aż wydaje się, że możność mylenia się, czyli projektowania, jest jedyną ludzką radością.

— Howard — powiedział mi — przyszłe cywilizacje, lepsze cywilizacje niż ta nasza, będą oceniać wszystkich ludzi wyłącznie jako artystów. Ty i ja, jeżeli jakiś przyszły archeolog odnajdzie nasze prace cudem zachowane w jakimś miejskim śmietnisku, będziemy oceniani na podstawie jakości naszych dzieł. Nic innego nie będzie się liczyć.

Czasem coś, co jest bardzo małe, może być bardzo piękne... bardzo wiele warte... Tylko najsilniejsi ludzie potrafią się oprzeć takim pokusom.

Jeśli człowiek zamyka oczy, nie dowiaduje się niczego o ślepocie. Poza światem nieba, twarzy i budynków istnieje surowszy, starszy świat, miejsce, gdzie płaszczyzny ulegają dezintegracji, a w powietrzu płyną ławice dźwięków.

Skoro zaś śmierć jest tak powszechnym zjawiskiem, więc nie rozmyślać o niej należy, jak to czynią ludzie słabi i mnisi niewolniczego ducha, lecz zapomnieć i nigdy o niej nie myśleć. Jest to wróg, który wcześniej lub później przyjdzie i zamorduje każdego z nas. Należy mieć tyle honoru, żeby pogardzić tym wrogiem. Tak czynią mężni żołnierze i wszyscy na świecie bohaterowie. Bo bohaterstwo jest to nade wszystko pogarda śmierci. Człowiek mądry nie uważa śmierci za rzeczywistość godną myślenia. Przedmiotem myślenia filozoficznego może być tylko życie. Życie jest to ogrom niezbadany, nieprzebyty, jak podbiegunowy las dla samotnego wędrowca bez broni. Jest to wciąż jeszcze puszcza, w której niewyrąbana jest ani jedna ścieżka. Śmierć wobec życia, wielkości zupełnie nieznanej, jest wielkością nieskończenie małą, [...]