Schizofrenia

Prawdziwym sobą można być tylko w samotności, ale wówczas uwolniwszy się od presji otoczenia, człowiek ulega rozprężeniu, staję się chaotycznym zlepkiem przeciwstawnych uczuć, myśli i marzeń. Jednocześnie nie działając na otoczenie, nie dysponuje własnym odbiciem w otoczeniu; obraz samego siebie staje się nierealny - oscyluje między przeciwstawnymi biegunami. W ten sposób jedyna droga prowadząca do bycia sobą prowadzi na manowce chaosu i nierzeczywistości.

Zarówno przebywanie w obozie koncentracyjnym, jak schizofrenia są przeżyciami przekraczającymi granice ludzkiej wytrzymałości i dlatego ślad, jaki po sobie zostawiają, może być podobny.

Wybuch psychozy można by traktować jako gwałtowne wypowiedzenie prawdy. To, co dotychczas było ukryte, a nawet ze świadomości zepchnięte, wydostaje się na wierzch i, co więcej, zajmuje przestrzeń należącą do świata zewnętrznego. Chory nie potrzebuje kłamstwa, by bronić się przed naporem rzeczywistości. Rzeczywistość bowiem przeistacza się według jego wewnętrznej prawdy. W stosunkach z ludźmi nie obowiązuje już maska, nie liczy się to, co jest na zewnątrz, ale wewnętrzna istota człowieka.