Związek dwojga

Nawet gdyby miało się okazać, że w odmiennych warunkach wychowania tak zwane „męskie” i „żeńskie” cechy nie korelują wcale z rzeczywistą płcią, to mimo wszystko możliwe jest, a nawet wysoce prawdopodobne, że ludzie o przewadze cech „męskich” łączyć się będą w pary z osobami o przewadze cech „żeńskich”, tak jak dzieje się to na ogół współcześnie. Interesujących danych dostarcza obserwacja par homoseksualnych, w których pomimo braku różnic biologicznych łączy się najczęściej partner z przewagą cech „męskich” z partnerem o przewadze cech „żeńskich” i w obrębie związku dzielą między siebie funkcję męską i żeńską. Również w badaniach etologicznych odnajdujemy tę samą tendencję. Wickler opisuje np. doświadczenia przeprowadzone z dwoma samcami okoni, które umieszczono razem. Po zaciętej walce zwyciężony utracił samcze ubarwienie. Nie odpłynął jednak od zwycięzcy, ani nie próbował uciec, lecz popłynął za nim. Przejawiał więc zachowanie typowe dla samiczek okoni.

Takie kobiety gotowe są poświęcić się dla podziwianego i wyidealizowanego męża i nie stawiają mu własnych wymagań. Żyją dla niego i poprzez niego. Pozornie są całkowicie oddane partnerowi, bezkrytycznie i bezwarunkowo idealizują go, zgodnie z dewizą: „Miłość oznacza, że jesteś dla mnie wszystkim”. W gruncie rzeczy taka osoba posiada również strukturę narcystyczną, lecz z odwrotnym znakiem. Podczas gdy narcyz pragnie być podziwiany, narcyz komplementarny chce całkowicie poświęcić się drugiej osobie. Narcyz chce podnieść poczucie własnej wartości, a jego partner - zrezygnować ze swego Ja, by wywyższyć Ja innej osoby, z którą się identyfikuje. Podczas gdy narcyz boi się stopienia w związku, jego partner pragnie rozpłynąć się w nim. Oboje mają takie samo zaburzenie podstawowe, a mianowicie słabo ukształtowane, zagrożone utratą granic i obciążone poczuciem niższości Ja. różnią się jedynie mechanizmy obronne, czy też sposoby radzenia sobie z tym słabym Ja: narcyz próbuje wzmocnić swoje słabe Ja kosztem partnera, natomiast narcyz komplementarny usiłuje zapożyczyć wyidealizowane Ja drugiej osoby.

Brak więzi z rzeczywistością często przejawia się u narcyza w beztroskim okłamywaniu innych.

Schizoidalny narcyz zewnętrznie zdaje się stanowić całkowite przeciwieństwo narcyza falliczno-ekhibicjonistycznego. Nie narzuca się otoczeniu, jest introwertyczny i spokojnie czeka, aż inni odkryją jego wartość. Ale właśnie ta nieśmiałość i rezerwa wywołuje ogromne wrażenie na innych. Próbują odgadnąć, jaki jest, i często go idealizują. To o nim mówi przysłowie: „Cicha woda brzegi rwie”. Potrafi doskonale wczuwać się w innych, jest znakomitym słuchaczem i często posiada opinię osoby godnej zaufania, której można zwierzyć się z najgłębszych tajemnic. Mimo że sam nigdy nie wypowiada własnego zdania, czujemy, że całkowicie nas rozumie, dzięki czemu doświadczamy narcystycznej „jedności mistycznej”, oceanicznego poczucia szczęścia, pierwotnego stanu nie zmąconego podziałem na podmiot i przedmiot.