Wyższy świat

Pojął, że istnieją grzechy i zaniedbania, których nie można zapomnieć ani naprawić żadną skruchą [...].

[...] człowiek posuwa się ciągle naprzód, każdego dnia uczy się rozumieć więcej niż dnia poprzedniego, ale nigdy nie zdobędzie szczytu, skąd otwierałby się nagle szeroki widok.

Jest w człowieku coś dzikiego, nierównego, niekulturalnego, co trzeba złamać, jakiś niebezpieczny płomień, który trzeba zagasić i zadeptać. Człowiek taki, jakim go stwarza natura, jest czymś nieobliczalnym, nieprzejrzystym, niebezpiecznym. Jest on rzeką wypadającą z nieznanych gór, puszczą bezdrożną i bezładną. I tak jak puszczę trzeba przetrzebić, ujarzmić i wytyczyć jej granice, tak szkoła musi człowieka naturalnego złamać, pokonać i włożyć go w jakieś ramy. Jej zadaniem jest przekształcić go w pożytecznego członka społeczeństwa według zasad zalecanych przez zwierzchność i rozbudzić w nim te przymioty, których całkowite ukształtowanie jest ukoronowaniem starannej dyscypliny koszar.