List do ojca

Twoja wiara wiodąca Cię przez życie opierała się na tym, że wierzyłeś w bezwarunkową poprawność sądów pewnej określonej klasy społeczeństwa żydowskiego, a więc właściwie, ponieważ te opinie przynależały do Twej istoty, wierzyłeś sobie samemu.

Nie chcę przez to powiedzieć, że sam nie przeżyłeś nic tak ważnego, wręcz odwrotnie, Twoje życie było bogatsze, bardziej wypełnione troskami i trudniejsze niż moje, ale właśnie dlatego nie wydarzyło ci się nic w tym rodzaju. To tak jak wtedy, gdy ktoś pokona pięć małych schodków, a drugi tylko jeden, ale ten jeden stopień, przynajmniej dla niego, jest tak wysoki jak tamte pięć razem; a pierwszy pokona nie tylko tych pięć, ale jeszcze setki i tysiące następnych, będzie wiódł bujne i bardzo wyczerpujące życie, ale żaden ze stopni, na które wszedł, nie będzie miał dla niego takiego znaczenia, jak dla tego drugiego ten jeden stopień, pierwszy, wysoki, niemożliwy do pokonania, na który on nie wejdzie i którego oczywiście również nie przekroczy.

I właśnie Ty strącałeś mnie w kilkoma słowami, tak jakbym był do tego przeznaczony, w ten brud. Gdyby więc świat składał się tylko z Ciebie i ze mnie, wyobrażenie, którego byłem bardzo bliski, to wtedy czystość tego świata kończyłaby się na Tobie, a ode mnie zaczynałby się mocą Twego słowa brud.

Szczególnie wstrętne było mi jej skąpstwo, ponieważ mnie cechowało w jeszcze większym stopniu. Skąpstwo jest przecież jedną z najbardziej niepodważalnych oznak głębokiego nieszczęścia; tak bardzo byłem niepewny wszystkich rzeczy, że faktycznie posiadałem tylko to, co miałem już w rękach lub trzymałem w ustach albo gdy co najmniej było to w drodze ku nim, I to właśnie najchętniej ona mi zabierała, ona, która była w tak podobnej sytuacji.